Reis je graag naar bijzondere plekken zonder massatoerisme? In de categorie onontdekte pareltjes is Erbil, of eigenlijk de hele regio Kurdistan in Irak, zeker een winnaar. Als blondine met blauwe ogen viel ik hier tijdens onze reis in januari 2024 nogal op: je komt hier geen Westerlingen tegen. Vanuit Erbil kun je deze groene regio in het Noorden van Irak prima verkennen. Dat kan met een huurauto, maar met een Erbil Taxi is het ook goed te doen.
Voordat ik de mooiste plekken met je deel om te bezoeken, nog even een paar praktische tips voor je reis. Wij vlogen naar Erbil met Turkish Airlines, via Istanbul. Lees in dit artikel hoe dat ging: Familiebezoek in een land met code oranje
Wat kost je visum?
Als je naar Kurdistan reist, moet je op de luchthaven van Erbil een visum kopen van 75 Dollar (ongeveer 67 euro). Je kunt ook reizen via Bagdad en daar een visum voor heel Irak aanschaffen. Het visum is 30 dagen geldig en schaf je aan via een loket voor de paspoortcontrole.
Airport transfer
Gewone (goedkope) Erbil taxi’s kunnen niet op de luchthaven komen. Je moet hier gebruik maken van de Airport Transfer taxi’s die ergens tussen de 20 en 27 Dollar rekenen voor een ritje naar je hotel (hoe dichtbij dit ook is). Je kunt ook in Irakese Dinars betalen. Veel taxichauffeurs spreken naast Koerdisch ook Arabisch, Engels is lastiger.
Lokale simkaart kopen en geld wisselen
Ondanks mijn wereldwijde databereik in het abonnement bij Odido, werkt dit in het buitenland buiten de EU niet. Wil je Google Maps en Whatsapp kunnen gebruiken? Koop dan een lokale sim-kaart. In Erbil kost dit ongeveer 15 euro.
De telefoonwinkel zat vlak naast het geldwisselkantoor waar je jouw contante Euro’s kunt wisselen voor Dinars. Wissel zoveel mogelijk bij een dergelijk kantoortje en neem dus meer dan voldoende cash mee. Je kunt bijna nergens pinnen en als je je creditcard gebruikt (zoals wij bij het hotel) zit er een giga koersopslag op (ongeveer 5% ten opzichte van 1% bij zo’n wisselkantoor).
Goed, all set? Dan zijn dit de 8 dingen die je echt zou willen zien tijdens je bezoek aan Erbil en de regio Koerdistan:
Sami Abdul Rahman Park
Prachtig groot park en een oase van rust na de hectiek van het verkeer in de stad. Er zit een sportpark bij, op donderdag zie je er veel bruidsparen, speeltuintjes… Toen wij er waren hebben we koffie gedaan op een bankje bij één van de vele speeltuintjes. In januari zonder jas in de zon, heerlijk!
Er staan diverse standbeelden, onder andere van Mahatma Ghandi en van een officier die enkele jaren omgekomen is tijdens het geven van humanitaire hulp. Je vindt ook een manege in het park, waar je kunt paardrijden. Leuk om even naar te kijken, zeker omdat er een aapje bij de paarden zit dat met deze dieren knuffelt. In het park zitten ook 2 grote meren, helaas stonden ze droog tijdens ons bezoek maar je kunt er in het seizoen waterfietsen (op het ene meertje) of met een speedboot varen.
De toiletten zijn – net als op veel plekken in Kurdistan – een gat in de grond. Wij hebben hier heerlijk wat zonnige uren rondgelopen. Er was ook een Turkse markt in één van de hoeken van het park, heel erg leuk om rond te snuffelen.
Télephérique Korek Mountain
Buiten Erbil op zo’n 1,5 uur rijden ligt Korek Mountain, waar je boven op de berg een wintersport resort hebt. De kabelbaan naar boven is echt een aanrader! Ga hier niet in het Arabische weekend naartoe (vrijdag en zaterdag), dan zijn de rijen megalang. Wij hadden met familie de rit gemaakt en zagen een extreem lange rij. Op zondag gingen we nog eens terug en toen konden we zo doorlopen. Een retourtje kabelbaan kost 10.000 Dinar. Je hebt dan ook wat – mits je geen hoogtevrees hebt, want hij is behoorlijk steil – de rit naar boven duurt zo’n 15 minuten.
Met 6 meter per seconde bewegen de gondels langs de kabel en onder je zie je als je geluk hebt een kudde geiten. Bovenaan de berg in de sneeuw is het leuk om even rond te lopen, maar je hebt er desgewenst ook een restaurant en attracties om te beleven.
Citadel en de Bazaar
Eén van de oudste nederzettingen ter wereld (en dus een UNESCO Heritage site) die nog daadwerkelijk bewoond wordt, is de Citadel van Erbil. Ze hebben tekenen van bewoning gevonden daterend van het 5e millenium voor Christus! Hier vind je ook diverse musea die ik graag had willen bezoeken, waaronder een natuurstenen museum en het Koerdische textiel museum. Helaas was de Citadel tijdens ons verblijf afgesloten wegens herstelwerkzaamheden. Meer dan een paar foto’s maken voor de ingang zat er dan ook niet in. Je hebt bij het kanon wel een prachtig uitzicht over het naastgelegen park.
Naast dit park kun je onder meer oud Irakees geld kopen uit de periode van Saddam Hoessein. Ook hebben ze er bidkettingen, Koerdische sjaals, natuurstenen en sieraden. Leuke souvenirs. Aan de andere kant vind je de Oosterse Bazaar waar ze echt van alles verkopen. Van eten, tot kleding, souvenirs en goud. Wij hebben hier kettingen en sleutelhangers laten graveren voor het thuisfront. Superdruk hier en totaal geen Westerse mensen, je bent echt in een andere wereld. Een klein meisje kwam haar Engels op me oefenen (blondines zien ze niet vaak), echt leuk (en ze sprak het goed).
Syriac Heritage Museum
Vlakbij ons hotel in Ankawa zit het Syriac Heritage Museum. Dit is gratis toegankelijk (en heeft net als de rest van de stad geregeld een minuutje stroomuitval). Je vindt hier allerlei informatie en oude gebruiksvoorwerpen over de cultuur en folklore van de streek. De diverse Koerdische klederdrachten, welke volkeren de streek zoal veroverd hebben (zelfs de Mongolen waren hier) en de medewerkers vinden het fantastisch om je hier alles over te vertellen (in het Arabisch, dat wel maar gelukkig kon ik de Engelse bordjes lezen, er zit een Amerikaanse liefdadigheidsinstelling achter dit museum). Heel leuk en interessant om te bezoeken. Wij hebben hier wat leuke souvenirs gekocht na afloop om het museum te steunen.
Mudhafaria Minaret
Historisch is ook de 36 meter hoge Mudhafaria Minaret met naastgelegen park. Gebouwd in achthoek vorm tussen het jaar 1190 en 1232. Een indrukwekkend gebouw dat na zoveel jaren nog steeds staat. In de buurt van de minaret is overigens nog een ander groot park waar wij niet geweest zijn.
Watervallen kijken richting Ruwanduz
Boek een taxi richting Shaqlawah, Ruwanduz (en via Korek Mountain terug langs de Bekhal Waterval) voor een dagje genieten van de prachtige natuur in Koerdistan. Naast het schitterende landschap kun je hier enkele prachtige watervallen bekijken. Echt zo mooi! Wij betaalden voor een dagtrip langs de mooiste plekken zo’n 75 euro aan onze taxichauffeur (en uiteraard ook zijn eten en drinken). De man maakte de mooiste foto’s van ons tegen de schilderachtige uitzichten in de bergen. Deze dag was voor mij het hoogtepunt van de reis.
Vergeet je paspoort niet voor het passeren van de checkpoints!
Geli Ali Bag Waterfall
Hier betaal je 1000 dinar per persoon entree.
Bekhal Waterfall
Toeristisch plekje met veel souvenirshops en restaurantjes, we zijn hier met de familie geweest.
Kani Maran Waterval
De allermooiste plek waar ik ooit ben geweest zijn de Kani Maran Watervallen. Wauw! Hier stond ook een groepje soldaten selfies te maken, dus we moesten voorzichtig zijn met de camera’s maar echt: zo mooi dit!
Ook bij Rwanduz en Diana heb je de allermooiste uitzichten om te fotograferen. Onze taxichauffeur kende werkelijk alle mooie plekjes om even te stoppen voor een foto. In de ochtend waren we eigenlijk van plan alleen in Erbil te blijven, dus ik draag de verkeerde schoenen voor deze trip zoals je ziet: bergschoenen zijn een aanrader.
Je ziet best wat zwerfafval overal trouwens, maar bij de watervallen en beekjes hangen hele bomen vol met slierten plastic. Dat heeft een betekenis: als koppels van plan zijn om te trouwen, hangen ze bij het water een sliert in de boom voor huwelijksgeluk.
Dukan Lake
We regelden met de taxichauffeur ook een dagtrip richting het Zuiden, om Dukan Lake en Sulaymanyah te zien. Dat betekende wel een hele dag in de auto, voor omgerekend zo’n 110 euro. Hiermee reis je ook echt naar een ander gebied en daarom worden de paspoorten en auto’s strenger gecontroleerd bij de militaire checkpoints. Leuk om onderweg een kopje koffie te drinken in een authentiek winkeltje.
Dukan Lake is 270 vierkante kilometer groot en is ontstaan door de bouw van de Dukan Dam. Je vindt hier ook allerlei archeologische opgravingen, maar die hebben wij nu niet bezocht. Er zijn heel wat toeristische horeca plekjes omheen ontstaan waar je leuk kunt zitten.
Sulaymanyah
Suleimanya of Slemani ook wel Sulaymanyah genoemd, is een stad in de bergen van Koerdistan die werd getipt als leuke plaats om te bezoeken. Een heel andere skyline dan Erbil! Typische wolkenkrabbers met bergen erachter. Deze stad is het cultureel centrum van de regio Koerdistan en heeft veel musea. Helaas net gesloten tijdens ons bezoek, maar voor het museum was wel een markt. Het is hier op straat net zo druk als bij de bazaar in Erbil. Overal mensen!
Toeristen uit Iran, Syrië, Saoudi Arabië en andere delen van Irak weten de stad goed te vinden. Heel leuk om even rond te lopen en een broodje shoarma te eten, met uiteraard een flesje Slemani water. Ze gebruiken hier gekleurde doppen, zodat je makkelijk jouw eigen flesje kunt herkennen. Als je de stad echt wilt beleven is het handig om hier een of 2 nachtjes een hotel te nemen.
Andere dingen om te doen rondom Erbil
De Irakezen houden erg van barbecuën. In de weekenden zie je ze overal met groepjes mannen of het gezin langs de weg zitten bij mooie natuurgebieden. Eten mee, vuurtje stoken en lekker zitten met elkaar.
In Erbil heb je ook een Télepherique (kabelbaan) die in de avond boven de stad zweeft, wij hadden hier helaas geen tijd voor.
Langs de snelweg heb je overal kraampjes en winkeltjes. Wij stopten bij zo’n winkeltje om lekkere dingen te kopen voor onderweg. Je mag alles proeven! Naast de lokale lekkernijen met noga kochten we een grote zak cashew noten en een zak pistache noten, en een schaal typische zoete broodjes met sesamzaad. Chips en water hebben ze hier uiteraard ook. Hier is het heel goedkoop en erg lekker.
Ga ook zeker kebab en shoarma eten! In de sjiekere restaurants betaal je bijna Westerse prijzen voor je shared dining experience, maar wel leuk om te beleven (en ze hebben er normale toiletten -> de achterste daar kun je op zitten). Bij kleine lokale eettentjes ben je heel goedkoop uit, vaak hebben ze maar enkele gerechten op de kaart en je krijgt overal vooraf gratis soep en achteraf gratis thee. Ik ben best een zeikerd met eten, maar afgezien van een soort tomatensoep met schapenvlees (geruild met de taxichauffeur voor zijn kebab) vond ik het erg lekker.
Lekker winkelen? Kan in de Family Mall, hier is ook een Burger King. En uiteraard toegangscontrole door beveiliging. De Gulan Mall schijnt ook mooi te zijn, hier zijn wij niet geweest.
De Shanidar grot bij het Bradost gebergte en de Hazar Merd Cave bij Suleimanya schijnen vanwege de vondsten van Neanderthalers ook het bezoeken waard te zijn. Interessante tip als je van historie houdt.
Mosul ligt op een uurtje rijden vanaf Erbil. Hier is tijdens de IS strijd veel kapot gemaakt, maar toch een historische plek aan de oever van de beroemde rivier Tigris. Mijn kinderen zingen op hun Christelijke basisschool vaak liedjes over Ninive en dat ligt hier vlakbij.
Koerdistan kan het toerisme goed gebruiken
Het was echt een heel bijzondere reis en we gaan graag nog eens terug naar Koerdistan. Dat is overigens nog wel een dingetje, op het HBO heb ik ooit een werkstuk gemaakt over de positie van de Koerden en zelfs nu nog ging TikTok compleet los (met felle reactie) onder een filmpje waarin ik zeg dat ik Koerdistan bezoek. Er is veel haat richting de Koerden, blijkbaar ook in Nederland, want toen iemand vroeg “Ben je in Irak” en ik antwoordde met “Ja, Koerdistan” buitelden mensen over elkaar heen om mij vooral te zeggen dat het geen land is. Net als dat je zegt dat je in Friesland bent wanneer iemand vraagt “Ben je in Nederland?”, dacht ik zelf. Dat is ook geen land, maar ze spreken er wel een andere taal en het ligt in Nederland.
Koerdistan is echter een autonome regio binnen Irak, met een eigen overheid. Hoewel het gebied van de Koerden zich uitstrekt tot onder meer Turkije en Syrië, is de regio in Noord-Irak het enige officieel erkende grondgebied van de Koerden. Bij binnenkomst krijg je dan ook een apart visum in je paspoort, dat niet voor de rest van Irak geldig is. Bovendien heeft dit gebied Code Oranje qua reisadvies, waar de rest van Irak op reisadvies Rood staat.
De overheden zijn echter wel met elkaar verweven en daar lopen onderling politieke ‘spelletjes’. De ambtenaren in Koerdistan hebben hierdoor al 3 maanden geen salaris ontvangen. Vandaar dat velen bijklussen als taxi chauffeur (en dus ook makkelijker door checkpoints komen). Er is veel armoede door de oorlogen en onveilige situatie, dus je helpt de lokale bevolking enorm met jouw bezoek (en het geld dat je uitgeeft). De mensen zijn erg vriendelijk, hoewel er ook veel bedelaars zijn (die wel Engels spreken).
Bijzonderheden
Wat mij verder opviel als Nederlander, is dat men daar de regeltjes allemaal niet zo nauw neemt. Het verkeer is één grote chaos, mensen gebruiken tijdens het rijden gewoon hun telefoons, houden weinig afstand, er zitten achterin de auto’s geen gordel en voorin dragen ze ‘m alleen als er controles zijn. Op de snelweg kom je ook fietsers tegen en brommers en motoren met meerdere mensen die geen helm dragen. Staat er een hekje langs de weg? Er overheen klimmen is geen enkel probleem. Afdingen kan op veel plekken, alles wordt sowieso met cash geld betaald. En dan verder… tja helaas veel zwerfvuil en de lucht stinkt naar gas.
Hoe dan ook: Irakees Koerdistan is een geweldige regio om te bezoeken. Onontdekt, veel wonderschone plekken en genoeg te beleven. Ik wil hier zeker nog eens naartoe!
In welke Arabische landen ben jij al eens geweest?
Lees ook:
Familiebezoek in een land met code oranje
Familie vakantie naar Boa Vista in Kaapverdië
5 stoere jeeptour bestemmingen
