Hoe stimuleer ik de woordenschat van mijn basisschoolkind?

Eind oktober is het de Week van de Woordenschat, zo las ik in een persbericht van Cito. En zaterdag 22 september is het Wereld TOS dag: taalontwikkelingsstoornis, dat zag ik in weer een ander persbericht. Een kind dient wel 95 tot 98 van de 100 woorden te kennen om te begrijpen wat er wordt verteld. In de baby- en peutertijd was ik constant tegen mijn kinderen aan het praten en zingen om het leren spreken en begrijpen te stimuleren, ze waren al heel vlot taalvaardig en ook nu gebruiken ze begrippen waarvan ik denk ‘zo zo’. Met een rijke woordenschat kan een kind zich beter uitdrukken, teksten lezen, schrijven en begrijpen. Maar ik doe er zelf dus niet zoveel meer aan nu ze op de basisschool zitten, of toch wel? 

Voorlezen doe ik niet meer elke dag, maar een verhaaltje voor het slapen gaan (op dit moment van Wipneus en Pim) vinden de dames toch wel een heel fijn momentje. Huiswerk van school zoals dictees proberen we braaf te oefenen, hoewel dit wat planning vraagt als je co-ouderschap hebt. Maar wat doen we verder eigenlijk? En waarom is het stimuleren van de woordenschat zo belangrijk?

Week van de Woordenschat

Cito organiseert van 29 oktober tot en met 2 november de Week van de Woordenschat. Daaraan voorafgaand worden basisscholen uitgedaagd via een Woordenschat Vlog Challenge. Scholieren kunnen meedoen door een eigen vlog te maken over hun stad of dorp, met daarin vijf typerende woorden die in hun stad of dorp voorkomen en een nieuw verzonnen Nederlands woord. De winnende vlogs worden beloond met een meet & greet en een workshop van twee in Nederland bekende, jonge YouTubers: TikTok (voorheen Musical.ly)-ster Nina Schotpoort (132.777 YouTube volgers) en YouTuber UberQuin (429.408 YouTube volgers).

Hoe werkt de vlog-challenge?

Klassen bepalen zelf  wat voor video ze uploaden: zingen, rappen, praten of dichten, of misschien iets heel anders? Deze vlog moet twee minuten duren, vijf typerende woorden uit hun stad of dorp bevatten en een zelf verzonnen Nederlands woord. Via de speciale website die op 1 oktober online komt, worden tips gegeven en zijn de spelregels beschikbaar. De vlogs en de nieuwe woorden worden beoordeeld door de vakjury.

Woordenschat op school

Om leraren te helpen om de woordenschat van hun leerlingen te vergroten, lanceert Cito dit schooljaar nieuwe woordenschattoetsen voor groep 3 tot en met 8. Met deze toetsen is de groei te volgen op zowel  leerling-, groeps- als schoolniveau. Ook maakt het eventuele achterstanden zichtbaar en kan door de leerkracht gerichte, extra ondersteuning worden geboden.

>> Lees ook: Juf Liesbeth testte de pretspiegel in haar klas

Wereld TOS dag

Naast het vergroten van de woordenschat bij alle kinderen, zijn er ook kinderen die hier sowieso al extra moeite mee hebben. Voor hen is het zaterdag 22 september Wereld TOS dag. TOS staat voor taalontwikkelingstoornis en is een veelvoorkomende, maar erg onbekende handicap. En dat terwijl er naar schatting in elke klas van de basisschool ongeveer 2 kinderen met een TOS zitten. De Wereld TOS dag is het Nederlandse antwoord op de internationale Developmental Language Disorder (DLD) Awareness Day. Op deze dag wordt er internationaal aandacht gevraagd voor TOS. En dat is hard nodig. Want veel mensen hebben nog nooit gehoord van TOS. Ik overigens ook niet… weer iets geleerd!

Wat is TOS?

Bij een taalontwikkelingsstoornis wordt taal in de hersenen minder goed verwerkt. Net als Dyslexie is TOS een onzichtbare handicap die kinderen enorm kan belemmeren in hun ontwikkeling. Ongeveer 5% van de bevolking heeft TOS. Een kind met TOS heeft moeite met praten en het begrijpen van taal. Om een kind op de juiste manier te ondersteunen is het belangrijk dat het zo vroeg mogelijk wordt gesignaleerd. Daarom is bekendheid over deze aandoening zo belangrijk, aldus Auris van wie ik dit bericht ontving. Informatie over de TOS dag kun je hier vinden.

> Lees ook: Mia en de bibliotheekhond bij dyslexie

Taalspelletjes Gorgels

Naast deze weetjes zijn er natuurlijk ook producten waar je thuis mee aan de slag kunt om de taalontwikkeling en woordenschat van je kind te stimuleren. Zo ontvingen wij een koffertje vol taalspellen van de Gorgels! Ken je dit boek van Jochem Myjer en Rick de Haas? Zelf heb ik de titel weleens gehoord, maar de juf van mijn oudste las het in groep 3 aan de klas voor en al was het toen nog een beetje erg spannend, inmiddels vindt ze de Gorgels erg leuk. Van oma kreeg ze in de vakantie al een doeboek van deze wezentjes met leuke opdrachten er in, maar half augustus kwam er een koffertje met Taalspelletjes van de Gorgels uit. Leerzaam en grappig om te doen!

Wij kregen dit koffertje toegestuurd van Zwijsen en het is bedoeld voor kinderen van 7 tot 10 jaar (groep 4 tot en met 6). Met de verschillende spellen, de dobbelsteen en de zandloper oefenen kinderen spelenderwijs met taal. Doordat de stiften uitwisbaar zijn, kunnen de taalspelletjes eindeloos gespeeld worden. Elk spel wordt op twee niveaus aangeboden waardoor ook kinderen van verschillende leeftijden met elkaar kunnen spelen.

Wat is onze ervaring met deze taalspelletjes?

In eerste instantie liet ik het mijn oudste dochter spelen, omdat zij als groep 5 kind voldoende taalvaardig is om ermee uit de voeten te kunnen. Kleine zus bediende de zandloper. Ik heb zelf ook even meegespeeld. Daarna kwam er een spel waarbij ik dacht dat kleine zus die sinds afgelopen mei groep 3 lesstof krijgt, het ook zou kunnen: letters invullen om er echte woorden van te maken. Voor haar bleek het toch nog wat lastig, maar de dames vonden samen een modus waarbij ze allebei konden spelen. Grote zus keek dan als een jufje de woordjes van kleine zus na.

Er zitten 7 verschillende taalspelletjes in dit koffertje waarmee je oefent op AVI M4, E4 en M5 niveau. De kinderen oefenen met spelling, leren creatief te spelen met taal, vergroten hun woordenschat en ze oefenen met het lezen en schrijven van woorden en zinnen (binnen de tijd). De speelkaarten zijn na elk spel uitwisbaar met de stift die erbij zit. Zo kun je het steeds opnieuw spelen. Van elke kaart zijn er 2 dus je doet dit spel met maximaal 2 kinderen tegelijk en die kinderen hoeven niet hetzelfde taalniveau te hebben om leuk samen te spelen en er iets van op te steken. De spellen richten zich vooral op het snel herkennen en automatiseren van veel in onze taal voorkomende klinkers, medeklinkers en woordstukjes.

Mijn dochters vonden het erg leuk om met de spelletjes uit dit koffertje aan de slag te gaan. We hebben nog niet alle spellen gedaan, omdat de spellen die we deden na de eerste ronde eindeloos werden herhaald. (Tot boven de 100 punten wilden ze.) De Gorgels taalspelletjes kost € 14,99 en koop je hier.

Voorlezen uit André het Astronautje

Naast spelletjes spelen met taal, zoals bovenstaande van de Gorgels, Scrabble, Woordrummikub en Galgje, helpt veel samen lezen, voorlezen of je kind zelf laten lezen natuurlijk ook enorm bij het vergroten van de woordenschat. Voor astronautjes in spé in de kleuterleeftijd is er weer een nieuw voorleesboek uitgebracht van André Kuipers. Deel 5 in de serie over André het astronautje heet ‘Hoe word je astronaut?’ 

In ‘Hoe word je astronaut?’ krijgen André en Astromuis bezoek van neefje Max en nichtje Mia. Ze willen graag weten hoe je een goede astronaut wordt. Moeten ze hoog durven klimmen? Goed kunnen sporten? André neemt ze mee naar een bijzondere plek en verklapt daar een geheim…

Het boekje is het vervolg op de belevenissen van André en zijn vriendjes in de voorgaande delen. Wij schreven al eerder over André het astronautje terug naar de aarde. Via de belevenissen van André het astronautje wil astronaut André Kuipers de allerjongste kinderen inspireren en enthousiasmeren voor wetenschap en techniek. Hij bedacht het eerste deel in 2011 tijdens zijn ruimtereis naar de ISS.

Persoonlijk vind ik dit nieuwe boek qua verhaal een stuk beter dan het boek dat wij eerder reviewden. Dit boek kun je echt los lezen als je de eerdere delen niet hebt gezien en het verhaal is wat minder vergezocht. Een leerzaam en leuk boek met wederom prachtige illustraties en helemaal in de belevingswereld van kinderen. ‘André het astronautje Hoe word ik astronaut?’ is bedoeld voor kinderen vanaf 4 jaar en kost € 14,99. Je kunt het hier kopen.

Zelf lezen: Plotseling Pony

Als Noor een pony in de gang ontdekt, weet ze dat er iets niet pluis is. En als haar buurmeisje, Penny, ook ineens verdwenen is, weet ze het zeker: er is iets raars aan de hand…

Onderdeel van de boeken voor de Nederlandse Kinderjury 2019 is het meisjes leesboek ‘Plotseling Pony, het gekste paard van stal’ van Patricia Schröder en Sabine Rothmund. Dit is de eerste graphic novel van uitgeverij De Vier Windstreken, en leest lekker weg. Ik heb geprobeerd om dit boek voor te lezen aan mijn dochters, zodat de jongste ook mee kan genieten, maar dat moet je dus niet doen. Het is echt een zelfleesboek voor meisjes vanaf 8 jaar (groep 5) met daarin leuke cartoons, woorden met visuele fonts en veel eigen gedachten van de hoofdpersoon die het verhaal versterken, maar voorlezen heel lastig maken. Alleen al door hoe leuk alle woorden er uit zien op de pagina’s is dit boek een aanrader en dan is het verhaal ook nog eens erg grappig. Niet alleen voor ponymeisjes, ook voor wie niet van paarden houdt!

‘Plotseling Pony. Het gekste paard van stal’ kost € 14,95 en je kunt het hier kopen.

Jeugdsentiment: bioscoopfilm van De Dolle Tweeling

Waar ik hoop mijn dochter met die graphic novel tot lezen te stimuleren, zat ik zelf vroeger uren in de boeken. Vooral van Enid Blyton kon ik geen genoeg krijgen en mijn favoriete serie – waar ik met mijn zakgeld voor spaarde – was die van De Dolle Tweeling. De boeken liggen nog op zolder. Hoe leuk is het dan ook dat deze serie is verfilmd en vanaf 11 oktober in de Nederlandse bioscopen draait!

Uiteraard is de film  wel anders dan de boeken die tussen 1941 en 1945 werden geschreven, maar het verhaal heeft veel raakvlakken. De tweeling Hanni en Nanni wordt naar een kostschool gestuurd, maar ze zijn niet van plan daar te blijven. Ze doen er alles aan om terug naar huis te keren, maar is de kostschool wel echt zo erg als ze denken? De jonge influencers Mylène & Rosanne (Junior Songfestival 2013) vertolken de stemmen van Hanni en Nanni. Grappig detail: mijn schoonzusje is juf heeft deze meisjes ooit in haar klas gehad.

Bekijk hier de trailer:

Het verhaal van de 60 minuten durende bioscoopfilm

Wanneer de zusjes Hanni en Nanni onverwacht naar een kostschool worden gestuurd door hun moeder bedenken zij allerlei plannetjes om zo snel mogelijk geschorst te worden. Ze willen namelijk veel liever bij hun vader zijn, thuis in Berlijn. Op kostschool Lindenhof maakt de brutale tweeling het leven van de leraren zuur, ze halen kattenkwaad uit en stellen het geduld van de leraren behoorlijk op de proef. Wanneer Nanni bevriend raakt met een groepje meisjes en de verantwoordelijkheid krijgt voor de zorg van paard Pegasus, drijft dat de zusjes uiteen. Hanni is namelijk nog steeds bezig met het uithalen van grapjes, zodat ze naar huis kunnen. Voor de eerste keer in hun leven is de tweeling het niet met elkaar eens. Zullen zij het goedmaken en elkaar weer vinden?

Wie las deze boeken vroeger ook?

Winactie

Heb jij een dochter in groep 5 tot en met 8 en zoek je een leuk boek voor haar dat aanzet tot lezen? Laat dan hieronder een berichtje achter en je maakt kans op het boek ‘Plotseling Pony, het gekste paard van stal’ van Patricia Schröder en Sabine Rothmund. Van uitgever De Vier Windstreken mag ik onder mijn lezers een exemplaar verloten. Mooi cadeautje voor de herfstvakantie!

De winnaar is geworden: Janine! Van harte, ik ga je mailen.

Waarom zou jij willen winnen?